Zestawienie czasów angielskich – angielskie czasy w pigułce. Poznaj wszystkie czasy w języku angielskim!

W procesie nauki języka angielskiego, początkujący uczniowie zachodzą w głowę, po co Brytyjczykom aż 12 czasów? W języku polskim, trzy czasy wystarczą do opisania wszystkich możliwych zdarzeń. Poznaj czasy angielskie w pigułce! Ten artykuł ma na celu pokazanie, w jaki sposób Anglicy objęli pojęciem „czasów” różne konstrukcje gramatyczne, które występują także w języku polskim. W tym języku, sytuacje w których dana zasada lub konstrukcja jest zbędna, należą do rzadkości. Tak więc, co do gramatyki angielskiej, nie taki diabeł zły, jak go malują. Zapraszamy do lektury!

Podstawowe czasy angielskie w pigułce – podstawowa gramatyka

Naukę czasów najlepiej jest rozpocząć od zestawienia podstawowych informacji na temat czasów po angielsku:

• W języku angielskim istnieje 12 czasów, nie zaś 16, wbrew obiegowej opinii. 
• Dzielą się one na 3 kategorie, czasy present – teraźniejsze, past – przeszłe i future – przyszłe.
• Dodatkowo, w języku angielskim wyróżniamy 4 kategorie, które dotyczą typu danego czasu. Istnieją po cztery czasy simple – proste, continuous – czasy ciągłe, perfect – doskonałe i perfect continuous – doskonałe ciągłe.
• W przypadku niemal każdego czasu, można ułożyć konstrukcje gramatyczne, takie jak passive voice (strona bierna), reported speech (mowa zależna), itp.

Wszystkie 16 czasów w języku angielskim

Aby skutecznie przybliżyć zakres wiedzy dotyczący tematu, najlepiej jest przy omawianiu przyjąć metodę podziału czasów na kategorie teraźniejszych, przeszłych i przyszłych.

Należy zwrócić uwagę na budowę i zastosowanie każdego czasu z osobna, oraz na liczne analogie pomiędzy znaczeniami poszczególnych czasów. Present continuous, na przykład, mówi nam między innymi o ciągłych czynnościach, które dzieją się w momencie mówienia. Czas past continuous zaś, określa również sytuacje ciągłe, jednak mające miejsce w przeszłości.

Co ciekawe, podawana zwyczajowo ilość 16 czasów w języku angielskim wywodzi się od tzw. konstrukcji czasowych, od kolejno:

• Future in the past,
• Future Continuous in the past,
• Future perfect in the past,
• Future perfect continuous in the past

Konstrukcje te są jednak osobnym, wyjątkowo obszernym tematem. W ramach omawiania czasów, jest to jedynie ciekawostka.

Czasy angielskie w pigułce – 4 Czasy teraźniejsze

Omówienie zestawienia najlepiej jest rozpocząć od czasów teraźniejszych, ponieważ to ich uczymy się na początku przygody edukacyjnej z językiem angielskim.

Warto jest zwrócić uwagę na znaczenie czasów perfect, gdyż odbiega ono od standardowego znaczenia czasów teraźniejszych, mieszając w sobie znaczenie czasów przeszłych. Przyjrzyjmy się jednak każdemu z czasów po kolei.

Present simple

Jednym z najbardziej podstawowych brytyjskich czasów jest present simple, a więc czas teraźniejszy prosty.

Czasu present simple używa się, gdy:

• Mówimy o czynnościach powtarzalnych, odbywających się regularnie,
• Informujemy kogoś o naszych uczuciach, bądź stanach długotrwałych, w jakich się znajdujemy,
• Dana czynność ma charakter wiedzy/informacji ogólnej (The sun shines – Słońce świeci),
• Mówimy o czymś, co jest nawykiem lub zwyczajem.

Budowa zdań w czasie teraźniejszym prostym stanowi bardziej skomplikowaną kwestię. Schemat budowy poszczególnych rodzajów zdań prezentuje się następująco:

• Twierdzenia: Osoba + czas. (I sing beautifully. – Ja śpiewam pięknie.)
• Przeczenia: Osoba + don’t/doesn’t + czas. (I don’t sing beautifully. – Ja nie śpiewam pięknie.)
• Pytania: Do/Does + osoba + czas. (Do you sing beautifully? – Czy ty śpiewasz pięknie?)

W przypadku zdań twierdzących z użyciem trzeciej osoby liczby pojedynczej, do czasownika dodaje się końcówkę -s. W przeczeniach i pytaniach, dodaje się ją do operatora, a więc do „do” lub „don’t”. To z tego połączenia wynikają „does” i „doesn’t”.

Konstrukcja prezentuje się jednak inaczej, gdy czasownikiem jest „to be”. Wówczas, zdania buduje się według następującego schematu:

• Twierdzenia: Osoba + czas. (He is happy. – On jest szczęśliwy.)
• Przeczenia: Osoba + czas. + not (He is not happy./He isn’t happy. – On nie jest szczęśliwy.)
• Pytania: Czas. + osoba (Is he happy? – Czy on jest szczęśliwy?)

Jak widać, w przypadku sformułowań zawierających „to be” nie stosujemy operatora „do”, ani jego wariantów. Ponadto, poza pierwszą osobą, czasownik wraz z „not” można skrócić. Jest tak jednak tylko w sytuacjach nieoficjalnych.

Present continuous

W odróżnieniu od czasu present simple, zastosowanie present continuous jest możliwe do rozrysowania na osi czasu. Czas ten dotyczy:

• Czynności ciągłych, które trwają w chwili mówienia,
• Czynności tymczasowych,
• Trwających procesów,
• Rzeczy mających wydarzyć się w nieodległej przyszłości

Schemat budowy zdań różni się od poprzednika kilkoma kluczowymi kwestiami. Po pierwsze, elementem gramatyki zdania jest czasownik posiłkowy „to be”, którego forma zależy od osoby. Co więcej, aby otrzymać poprawne wyrażenie, za każdym razem dodajemy do czasownika końcówkę -ing.

• Twierdzenia: Osoba + (to be) + czas.+ing (I am dancing now. – Ja teraz tańczę.)
• Przeczenia: Osoba + (to be) + not + czas.+ing (I am not dancing now. – Ja teraz nie tańczę.)
• Pytania: (To be) + osoba + czas.+ing (Are you dancing now? – Czy ty teraz tańczysz?)

Chcesz nauczyć
się angielskiego?

Chcesz mówić płynnie po angielsku, ale wciąż gubisz się w czasach? Z nami nauczysz się ich szybko i skutecznie! Zapisz się na darmową lekcję próbną i zacznij mówić swobodnie już teraz.

ZAPISUJĘ SIĘ!

Present perfect

Czas present perfect jest co prawda czasem present, jednak obecna w nim III forma czasownika sugeruje, iż czas ten dotyczy też czynności w przeszłości. Czas ten nie posiada bezpośredniego odpowiednika w języku polskim, gdyż dotyczy on teraźniejszości, jak i przeszłości jednocześnie. Za pomocą present perfect wypowiemy się o sytuacjach, które:

• Rozpoczęły się w przeszłości, lecz trwają nadal,
• Mają istotne znaczenie w momencie mówienia,
• Zakończyły się w momencie mówienia lub niedługo wcześniej,
• Stanowią jednorazowe doświadczenie z przeszłości, które wspominamy,
• Okres, w którym dana rzecz ma miejsce jeszcze się nie zakończył

Co ciekawe, aby skonstruować poprawne zdanie w present perfect, nie użyjemy ani elementów typowych dla czasów teraźniejszych, ani tych charakterystycznych dla czasów przeszłych. Zamiast tego, posłużymy się trzecią formą czasownika w poniższy sposób:

• Twierdzenia: Osoba + have/has + czas.III (I have spoken english since childhood. – Mówię po angielsku od dzieciństwa.)
• Przeczenia: Osoba + have/has + not + czas.III (I have not spoken english since childhood. – Nie mówię po angielsku od dzieciństwa.)
• Pytania: Have/Has + osoba + czas.III (Have you spoken english since childhood? – Czy mówisz po angielsku od dzieciństwa?)

Podobnie jak present simple, present perfect również zawiera odmienną odmianę jednego ze swoich elementów w przypadku użycia trzeciej osoby liczby pojedynczej. Tym razem jest to czasownik posiłkowy „have”, który w tej formie występuje jako „has”.

Present perfect continuous

Czas present perfect continuous stanowi logiczne połączenie czasów present continuous oraz present perfect. Opisuje on bowiem czynności i sytuacje wzorem present perfect, jednak za jego pomocą chcemy podkreślić ciągłość trwania czynności, niczym przy pomocy present continuous. Czas ten stosujemy przy sytuacjach, które:

• Rozpoczęły się w konkretnym czasie w przeszłości i dalej trwają,
• Rozpoczęły się w konkretnym czasie w przeszłości i zakończyły się niedawno,

Konstrukcja zdań, podobnie jak zastosowanie czasu, stanowi mieszankę dwóch wyżej wspomnianych czasów:

• Twierdzenia: Osoba + have/has + been + czas.III (I have been cleaning my room for 5 hours. – Sprzątałem swój pokój przez 5 godzin.)
• Przeczenia: Osoba + have/has + not + been + czas.+ing (I have not been cleaning my room for 5 hours. – Nie sprzątałem swojego pokoju przez 5 godzin.)
• Pytania: Have/Has + osoba + been + czas.+ing (Have you been cleaning your room for 5 hours? – Czy sprzątałeś swój pokój przez 5 godzin?)

Czasy angielskie w pigułce – 4 Czasy przeszłe

Podobnie jak w kwestii czasów present, w języku polskim mamy odpowiedniki tylko dwóch z czterech czasów brytyjskich. Jest to aspekt dokonany i niedokonany czasownika w czasie przeszłym, a więc odpowiednio, past simple i past continuous.

Past simple

Omówienie czasów przeszłych najlepiej jest rozpocząć od najbardziej podstawowego z nich, a więc od past simple. Za jego pomocą opiszemy:

• Czynności rutynowe i powtarzające się z przeszłości,
• Jednorazowe czynności z przeszłości,
• Występujące po kolei krótkie czynności,
• Stany emocjonalne z przeszłości,
• Nawyki i zwyczaje z przeszłości

Podczas budowania zdań należy pamiętać o stosowaniu II formy czasownika. Zazwyczaj jest to czasownik podstawowy z końcówką „-ed”, jednak istnieje pewna pula czasowników nieregularnych, których drugie i trzecie formy są inne. Schemat wygląda następująco:

• Twierdzenia: Osoba + czas.II (He focused on his work last month. – On się skupił na swojej pracy w ostatnim miesiącu.)
• Przeczenia: Osoba + don’t/doesn’t + czas. (He didn’t focus on his work last month. – On nie skupił się na swojej pracy w ostatnim miesiącu.)
• Pytania: Do/Does + osoba + czas. (Did he focus on his work last month? – Czy on się skupił na swojej pracy w ostatnim miesiącu?)

Co istotne, podobnie jak w przypadku present simple, również tutaj budowa zdania z udziałem czasownika „to be” odbywa się bez użycia operatora. W tym przypadku jednak, zamiast „am/is/are”, czasownik „być” przyjmuje formy „was/were”.

Past continuous

Znamy już odmianę oraz budową czasu present continuous. Budowa i zastosowanie czasu przeszłego ciągłego będą bliźniaczo podobne do jego teraźniejszego odpowiednika. Używa się tego czasu, gdy:

• Mówimy o długiej czynności, która działa się w przeszłości przez pewien czas,
• Mówimy o czymś, co działo się w przeszłości i nie zostało zakończone,
• Mówimy o rzeczy, podczas której wydarzyła się inna, krótka rzecz

Konstrukcja stanowi pełną analogię do czasu present continuous. Jedynym zmiennym elementem w stosunku do wspomnianego czasu, jest zamiana odmiany „to be” na formę przeszłą (am/is/are na was/were).

Past perfect

Ciekawym elementem języka angielskiego jest obecność czasu zaprzeszłego. Językoznawcy twierdzą, że ta konstrukcja gramatyczna istniała kiedyś w języku polskim. Jeśli chodzi o język angielski, znajomość tego czasu jest istotna w sytuacjach oficjalnych. Czas past perfect stosujemy, gdy:

• Rzecz, o której rozpoczęciu mówimy, poprzedza inna czynność w przeszłości,
• Dana rzecz miała miejsce zanim wydarzyła się inna czynność

Jedynym elementem ulegającym zmianie w stosunku do budowy present perfect jest zamiana czasownika posiłkowego „have/has” na „had”. Tak więc, zamiast „I have finished my work. – Skończyłem pracę.” otrzymamy „I had finished my work.”.

Past perfect continuous

Czasu past perfect continuous używa się w sytuacjach niemal identycznych, jak zwykłego past perfect. Zobrazujmy jednak dokładną różnicę. Czas ten stosujemy, gdy:

• Dana rzecz rozpoczęła się, trwała przez pewien czas i zakończyła się przed poprzedzającą ją rzeczą (We had been working before we went home. – Pracowaliśmy, zanim wróciliśmy do domu.)

Jeśli chodzi zaś o konstrukcję zdań, odpowiada ona w niemal 100% konstrukcji znajomej nam z czasu present perfect continuous. Ponownie, jedyną różnicę stanowi zamiana „have/has” na „had”.

Czasy angielskie w pigułce – 4 Czasy przyszłe

Czasy przyszłe są jedyną gałęzią angielskiej gramatyki, której zaawansowane elementy możemy uznać za nieprzydatną ciekawostkę, używaną jedynie w wyrażeniach archaicznych lub przesadnie oficjalnych. Dotyczy to czasów future perfect i future perfect continuous, które są w procesie stopniowego wyjścia z użycia. Omówmy jednak wszystkie czasy przyszłe w odpowiedniej kolejności.

Future simple

Najbardziej podstawowym angielskim sposobem mówienia o przyszłości jest czas future simple. Za jego pomocą opiszemy zdarzenia, które:

• Są krótkimi czynnościami i będą miały miejsce w przyszłości,
• Zakończą się w czasie, w którym się wydarzą.

Przy tworzeniu zdań operuje się tutaj czasownikiem modalnym „will”, którego odmiana jest niezależna od osoby, oraz podstawową formą czasownika.

• Twierdzenia: Osoba + will + czas (He will do the homework tomorrow. – On zrobi pracę domową jutro.)
• Przeczenia: Osoba + will + not + czas (He will not do the homework tomorrow. – On nie zrobi pracy domowej jutro.)
• Pytania: Will + osoba + czas (Will he do the homework tomorrow? – Czy on zrobi pracę domową jutro?)

Future continuous

Zastosowanie future continuous jest oczywiście analogiczne do czasów present continuous i past continuous. Za pomocą future continuous opiszemy:

• Sytuacje, które będą się dziać w przyszłości przez pewien czas,
• Zdarzenia, które w danym punkcie w przyszłości będą trwały,
• Czynności, w których istotna jest ich długość trwania

Jak inne czasy continuous, ten również będzie zawierał czasownik z „-ing” w połączeniu z posiłkowym „to be”. W tym przypadku jednak, czasownik „być” zawsze będzie występował w bezokoliczniku, ze względu na jego występowanie po modalu „will”. (I will be cleaning my house today. – Dziś będę sprzątał swój dom.)

Future perfect

Przy omawianiu future perfect mamy do czynienia z konstrukcją, która nie ma swojego odpowiednika w języku polskim. Co więcej, nawet w języku angielskim stosowana jest w bardzo specyficznych przypadkach, a więc kiedy:

• Mówimy o sytuacji, która będzie zakończona w podanym przez nas momencie w przyszłości,
• Mówimy o sytuacji, która będzie trwała przez określony czas we wspominanym przez nas momencie

Zagadnienie to najlepiej jest zilustrować na przykładach, wraz z konstrukcją:

• Osoba + will have + czas.III (We will have been together for 3 years tomorrow. – Jutro będziemy ze sobą już 3 lata.)
• Osoba + will not have + czas.III (We will not have been together for 3 years tomorrow. – Nie jutro będziemy ze sobą już 3 lata.)
• Will + osoba + have + czas.III (Will we have been together for 3 years tomorrow? – Czy jutro będziemy ze sobą już 3 lata?)

Future perfect continuous

Największą zagwozdkę może stanowić dla nas konstrukcja future perfect continuous, a więc najrzadziej stosowany czas brytyjski. Stosują go raczej sami native speakerzy, wtedy gdy:

• Mówimy, że dana czynność będzie trwała przez określony czas we wspomnianym punkcie w przyszłości.

Pod względem konstrukcji, czas ten również jest zawiły i mało zrozumiały dla przeciętnego Polaka. Niech nas to jednak nie zniechęca!

• Osoba + will have been + czas+ing (You will have been studying english for 6 years at the end of the year. – Pod koniec tego roku będziesz uczył się angielskiego już przez 6 lat.)
• Osoba + will not have been + czas+ing (You will not have been studying english for 6 years at the end of the year. – Nie będziesz pod koniec tego roku uczył się angielskiego już przez 6 lat.)
• Will + osoba + have been + czas+ing (Will you have been studying english for 6 years at the end of the year? – Czy będziesz pod koniec tego roku uczył się angielskiego już przez 6 lat?)

Strona bierna – Czasy angielskie w pigułce (Angielskie czasy)

Najważniejsze informacje na temat każdego z dwunastu czasów zostały już podane. Istnieje jednak jeszcze specyficzna konstrukcja, która stanowi bezpośredni odpowiednik polskiej strony biernej. Warto więc podać po jednym przykładzie zdań w każdym z omawianych czasów:

• Present simple: Music is played. – Muzyka jest grana.
• Present continuous: Music is being played. – Muzyka jest teraz grana.
• Present perfect: Music has been played – Muzyka właśnie została zagrana.
• Present perfect continuous: Music has been playing – Muzyka właśnie grała.

Aby utworzyć zdania w czasach przeszłych, wszystkie „is/am/are” zamienia się na „was/were”, a wszystkie „has/have” na „had”. Znacznie takich sentencji jest analogiczne do znaczenia używanego czasu.

Zaś w przypadku czasów przyszłych, w porównaniu do teraźniejszych, wszystkie „am/is/are” zamienią się w „will be”, a wszystkie „has been” na „will have been”. Wyjątkiem jest future continuous, dla którego passive voice nie istnieje. 

Czasy angielski – tabela

Czasy angielski – tabelka przykładów

Wszystkie czasy angielskie w pigułce – ćwiczenia PDF

Drogi czytelniku, aby lepiej opanować bogactwo wiedzy zaprezentowanej powyżej, zachęcamy do utrwalenia wiedzy. Praktyka czyni mistrza! Sprawdź się! 

• Ćwiczenia na czasy angielskie o niższym poziomie zaawansowania,
• Ćwiczenia na angielskie czasy o średnim poziomie trudności,
• Trudne ćwiczenia na czasy w angielskim.

Czasy angielskie w pigułce – Podsumowanie

Słowem zakończenia, mamy nadzieję, że artykuł pomógł przybliżyć zakres wiedzy dotyczącej czasów brytyjskich. Od teraz, drogi czytelniku, nie powinieneś mieć więcej problemu z tym, jakiego czasu użyć, czy to w codziennej rozmowie, czy w sytuacji oficjalnej. Niestraszne powinny być ci również czynności odbywające się w dowolnych konfiguracjach czasowych. Polecamy utrwalić zdobyty ogrom wiedzy. Tym samym życzymy powodzenia w dalszej nauce angielskiego 🙂