Odmiany języka hiszpańskiego w różnych częściach świata
Julia Biernacik
14 listopada 2024
Hiszpański jest z pewnością jednym z najważniejszych języków na świecie, drugim najczęściej używanym, ojczystym dla ponad 650 milionów ludzi i urzędowym w ponad 20 krajach. Liczba osób uczących się hiszpańskiego wciąż rośnie, a szacuje się, że liczba tych, którzy posługują się tym językiem, przekracza 1,5 miliarda. Choć wywodzi się z Hiszpanii, jest najbardziej rozpowszechniony w Ameryce Południowej i Środkowej, gdzie w prawie każdym kraju jest językiem urzędowym. Z tego względu język ten nie może być traktowany jako jednolity język, ponieważ istnieje wiele odmian hiszpańskiego, różniących się między sobą, jak np. hiszpański z Hiszpanii, Argentyny czy Kolumbii.
Jeśli chcesz poznać odmiany języka hiszpańskiego z różnych części świata, zapraszamy Cię do lektury artykułu!
Odmiany hiszpańskiego w Hiszpanii
Większości osób może wydawać się, że język ojczysty Hiszpanów ma tylko jedną wersję, jest bardzo jednolity i powszechnie używany, jednak w rzeczywistości istnieje wiele dialektów hiszpańskiego (odmian regionalnych), które usłyszymy będąc w różnych częściach Hiszpanii. Sytuacja językowa tego państwa jest bardzo zróżnicowana, jednak omówimy krótko najważniejsze z nich.
Kastylijska (Castellano)
Castellano to najbardziej standardowa i rozpowszechniona wersja hiszpańskiego, którą mówi się w Hiszpanii. Pochodzi z centralnego regionu Hiszpanii, zwanego Castillą. Tę odmianę usłyszymy najcześciej w radiu czy telewizji lub podczas ważnych wydarzeń państwowych. Każdy Hiszpan ma obowiązek ją znać.
Andaluzyjska
Jest bardzo charakterystycznym dialektem i występuje w regionach południowej Hiszpanii, czyli Andaluzji. Ma bardzo melodyjny akcent, a osoby które jej używają mają tendencję do pomijania liter. Często zdarza się, że ciężko zrozumieć Andaluzyjczyków, przez to jak wymawiają słowa.
Kanaryjska
Na Wyspach Kanaryjskich utworzyło się środowisko, w którym wyodrębnił się kolejny dialekt. W słownictwie znajdziemy wiele słówek na opis zjawisk związanych z morzem i żeglugą, zapożyczenia np. z portugalskiego lub guanche. Dialekt kanarysjki miał bardzo duży wpływ na późniejsze tworzenie się odmian hiszpańskiego w krajach Ameryki Południowej i Środkowej.
,,Pozostałe języki hiszpańskie” – odmiany hiszpańskiego
Dla wielu osób sytuacja jest prosta – w Hiszpanii mówi się po hiszpańsku, a jej mieszkańcy nie mówią w żadnym innym języku. Jednak my już wiemy, że sytuacja hiszpańskiego nawet w samej Hiszpanii nie jest jednolita. Do dialektów dochodzą kwestie związane z językami mniejszościowymi, które zgodnie z Konstytucją Hiszpanii także pełnią funkcję języków urzędowych i cieszą się dużą popularnością wśród mieszkańców danych terenów. Często nawet są używane jako pierwszy język komunikacji, a hiszpański jako drugi. W przetłumaczonym na język polski fragmencie Konstytucji dowiadujemy się:
Artykuł 3
- Kastylijski jest hiszpańskim urzędowym językiem państwa. Wszyscy Hiszpanie mają obowiązek go znać i prawoposługiwać się nim.
- Pozostałe języki hiszpańskie są również językami urzędowymi w odpowiednich wspólnotach autonomicznych, zgodnie z ich statutami.
Jako „pozostałe języki hiszpańskie” traktujemy języki mniejszościowe Hiszpanii, takie jak kataloński, galicyjski, baskijski, walencki, które też krótko omówimy.
Kataloński
Używa go około 11 milionów ludzi. Używany jest głównie w Katalonii, Walencji i na Balearach (wyspy Majorka, Minorka i Ibiza). Ma status języka urzędowego w wymienionych wspólnotach autonomicznych i w Andorze. Wywodzi się z łaciny, a najbardziej podobny jest do języka oksytańskiego.
Galicyjski
Galicyjskim posługuje się około 3,5 miliona osób zamieszkujących Galicję. Wywodzi się z tego samego źródła co język portugalski.
Baskijski
Baskijskiego, inaczej euskery, używa około milion osób zamieszkujących region Kraj Basków na północy Hiszpanii. Co ciekawe, do tej pory nie ustalono jego pochodzenia, ponieważ nie wykazuje on żadnych cech wspólnych z innymi językami. Pewne jest, że nie należy on do rodziny języków indoeuropejskich. Istnieje wiele różnych dialektów samego baskijskiego.
Walencki
Na ten moment istnieje spór czy klasyfikować walencki jako osobny język czy jako dialekt języka katalońskiego. Dla samych mieszkańców regionu Walencji jest to odrębny język i traktują go z wielkim szacunkiem. Warto wspomnieć, że w wielu przypadkach aby uzyskać tam pracę trzeba wykazać się znajomością tego języka. W kontekście formalnym język walencki jest uznawany jako kataloński.
Chcesz nauczyć
się hiszpańskiego?
Zastanawiasz się, czym różnią się odmiany języka hiszpańskiego w różnych krajach? Z naszym kursem zyskasz pewność w komunikacji, niezależnie od miejsca! Zapisz się na darmową lekcję próbną!
Odmiany hiszpańskiego w Ameryce
Po przybliżeniu odmian występujących w Hiszpanii przejdziemy do rodzajów języka hiszpańskiego jakie możemy spotkać w państwach Ameryki Środkowej i Południowej. W tym regionie różnice w języku hiszpańskim są bardziej wyraźne, ze względu na ilość państw w których jest używany. Na rozwój lokalnych odmian wpłynęły liczne wydarzenia historyczne i kulturalne, które ukształtowały język, jakim mieszkańcy posługują się dziś. Wyodrębniono kilka grup takich jak: karaibska, meksykańska, środkowoamerykańska, andyjska, rioplatense.
Karaibska
Ta odmiana występuje głównie na Karaibach, czyli obejmuje wybrzeża Panamy i Kolumbii, Kubę, Dominikanę, Portoryko, a także Wenezuelę. Zawiera w sobie elementy z języków afrykańskich.
Meksykańska
Odmiana używana w Meksyku. Wewnątrz tej grupy możemy wyróżnić wiele innych dialektów, łącznie z elementami języków rdzennej ludności. Na przykład, dzięki wpływowi języka nahuatl, w hiszpańskim meksykańskim znajdziemy wyrazy, które nie są znane nigdzie indziej. Posługuje się nią także diaspora meksykańska w USA.
Środkowoamerykańska
Grupa, która określa odmianę hiszpańskiego w takich państwach jak Gwatemala, El Salvador. Honduras, Nikaragua i Kostaryka.
Andyjska
Do tej grupy zaliczamy hiszpański używany w południowej części Kolumbii, w Ekwadorze, Peru, Boliwii i na północy Argentyny. Posiada cechy pochodzące z języków rdzennych jak np. Quechua.
Rioplatense
Odmiana używana w Argentynie i Urugwaju. Z powodu licznych imigrantów z Włoch, tamtejszy hiszpański cechuje się typową włoską intonacją i dużą ilością włoskich zapożyczeń.
Odmiany języka hiszpańskiego – różnice w wymowie, słownictwie i gramatyce
Już wiemy, że język hiszpański jest bardzo zróżnicowany. W krajach Ameryki Środkowej czy Ameryki Łacińskiejbędzie on brzmiał inaczej niż hiszpański europejski, ze względu na czynniki terytorialne, historyczne i kulturalne. Przeanalizujmy więc główne różnice między hiszpańskim europejskim, a innymi odmianami, aby jeszcze bardziej pogłębić ten temat.
Odmiany hiszpańskiego – Wymowa
Pierwsza rzecz, którą łatwo zauważyć to różnice w wymowie. Każdy z mieszkańców danego kraju hiszpańskojęzycznego, będzie miał swój sposób akcentowania słów czy wymawiania konkretnych liter, a także nierzadko używania słów charakterystycznych dla danego regionu.
Słownictwo
W różnych krajach występują różnice w słownictwie, np. samochód w Hiszpanii to „coche”, a w Ameryce Łacińskiej „carro”. Różnice te pojawiają się nie tylko między hiszpańskim europejskim a latynoamerykańskim, ale także między poszczególnymi krajami, np. koszulka w Kolumbii to „camiseta”, a w Chile „polera”. Warto też pamiętać, że jedno słowo może mieć inne znaczenie w różnych państwach – np. „fresa” oznacza truskawkę, ale w Meksyku to określenie kogoś szykownego. Więcej takich przykładów znajdziesz w wideo „Różnice w słownictwie hiszpańskim„.
Gramatyka
Aspekty gramatyczne też różnią się od siebie. Język hiszpański europejski charakteryzuje się częstym użyciem czasów złożonych, natomiast w Ameryce Południowej są one prawie nieużywane. Bardziej złożone, takie jak np. pretérito perfecto, są zamieniane na prostszy czas przeszły – pretérito indefinido.
Co więcej, w hiszpańskim z Ameryki Południowej nie używa się drugiej osoby liczby mnogiej „vosotros”, zamiast tego na „wy” zawsze stosuje się „ustedes”. W krajach takich jak Argentyna i Urugwaj używa się także „vos” zamiast „tú”, co zmienia odmianę czasowników, np. „tú hablas” to „vos hablás”.
Podsumowanie – Odmiany hiszpańskiego
Podsumowując, hiszpański to język, który prezentuje niesamowite bogactwo odmian i dialektów. Wszystkie reprezentują osobną historię, kulturę i tożsamość ich użytkowników. Każda forma hiszpańskiego, od kastylijskiegopo latynoamerykańskie, niesie za sobą unikalne słownictwo, sposoby opisywania rzeczywistości i czyni go jeszcze bardziej ciekawym, a przede wszystkim wartym nauki. Znajomość języka hiszpańskiego to bardzo duży atut w dzisiejszym świecie.
Mamy nadzieję, że ten artykuł przybliżył Ci temat odmian języka hiszpańskiego!