Święta Bożego Narodzenia w Niemczech – jak obchodzą je nasi sąsiedzi zza Odry? (świąteczne tradycje i zwyczaje)
Maja Grodzka
20 grudnia 2023
Zanurz się w magiczną atmosferę świąt Bożego Narodzenia, odkrywając wyjątkowe tradycje i zwyczaje obchodzone w sercu Europy. Weihnachten in Deutschland, czyli Święta Bożego Narodzenia w Niemczech, to czas pełen ciepła, światła i niezwykłej harmonii. W tym artykule przyjrzymy się bliżej wyjątkowym niemieckim obyczajom bożonarodzeniowym. Zapraszamy do tej fascynującej podróży w świątecznym klimacie! 😊🎄
Przygotowania do świąt w Niemczech – zwyczaje bożonarodzeniowe w Niemczech
Adwent
Adwent w Niemczech jest czasem pełnym oczekiwania, radości i przygotowań do najważniejszego święta – Bożego Narodzenia. Rozpoczyna się on od pierwszej niedzieli adwentu, 4 tygodnie przed wigilią. W Niemczech, przygotowania do Świąt rozpoczynają się wcześniej niż w Polsce, bo właśnie w ten dzień. Wtedy Niemieckie rodziny zaczynają dekorować swoje domy adwentowymi girlandami. Podobnie jak u nas, zapalają pierwszą świecę na adwentowym wieńcu, zrobionego z gałązek jodły lub świerku i otwierają pierwsze okienko w kalendarzu adwentowym z czekoladkami (der Adventskalender).
Ciekawostki:
Przedstawimy Ci teraz ciekawostki na temat kalendarza adwentowego. Jeśli jednak chciałbyś poznać więcej interesujących faktów tego typu, sprawdź nasz artykuł „10 ciekawostek o Niemczech„!
- Pierwszy, ręcznie zrobiony kalendarz adwentowy powstał w XIX. wieku, konkretnie w 1839 roku w Niemczech. Stworzył go drukarz, Gerhard Lang.
- Pierwszy adwentowy wieniec również ma swoje korzenie w tym kraju. Został on stworzony przez pastora Johanna Hinricha Wicherna w 1839 roku. Wichern zaobserwował, że dzieci w jego zakładzie opiekuńczym często pytały, ile jeszcze dni pozostało do Bożego Narodzenia. Aby pomóc im śledzić czas adwentu, stworzył drewniany krążek z 24 świecami oraz dodatkową świecą centralną. Każdego dnia dzieci zapalały jedną świecę, a dodatkowo jedną w każdą niedzielę adwentu.
Chcesz nauczyć się języka niemieckiego?
Naucz się języka niemieckiego i poznaj bożonarodzeniowe tradycje w Niemczech od podszewki. Podczas zajęć w naszej szkole nauczysz się praktycznych umiejętności, które pozwolą Ci swobodnie komunikować się w tym języku. Chcesz się zapisać na lekcję próbną?
Jarmarki Bożonarodzeniowe
W Niemczech, Jarmarki Bożonarodzeniowe, znane również jako die Weihnachtsmärkte, są nieodłącznym elementem świątecznej atmosfery. Ta tradycja, sięgająca średniowiecza, ma swoje korzenie w Niemczech. Wzmianki o pierwszych jarmarkach świątecznych w krajach niemieckojęzycznych pojawiły się ponad 600 lat temu. Jarmark Wenzelsmarkt w Bautzen (Budziszyn) miał miejsce już w 1384 roku. Drezdeński Striezelmarkt został po raz pierwszy wspomniany w dokumencie z 1434 roku. Od tamtej pory jarmarki te stały się popularne i rozprzestrzeniły się po całej Europie.
Aktualnie wśród najbardziej znanych świątecznych jarmarków w Niemczech warto wymienić:
- Jarmark Struclowy w Dreźnie,
- Jarmark Dzieciątka Jezus w Monachium,
- Jarmark Skrzatów na Starym Rynku w Kolonii,
- Jarmark Dzieciątka Jezus w Norymberdze
Jarmarki stanowią doskonałą możliwość, aby skosztować lokalne smakołyki świąteczne, napić się grzanego wina z dodatkiem aromatycznych przypraw oraz zakupić urocze bożonarodzeniowe ozdoby.
Słodycze
W Niemczech Święta Bożego Narodzenia są nierozerwalnie związane z bogatą tradycją słodkości. Czekoladki, pierniczki i wiele innych pysznych słodyczy są nieodłącznym elementem niemieckich Świąt. W trakcie Bożego Narodzenia niemieckie dzieci otrzymują różnorodne smakołyki, które są nie tylko wyjątkowe pod względem smaku, ale również ozdabiają pięknie udekorowane stoły. Smak czekoladowych figurek, kształtnych pierniczków i tradycyjnych słodkości przynosi radość zarówno najmłodszym, jak i tym starszym.
Choinka
Choinka (der Weihnachtsbaum), jako symbol świąt Bożego Narodzenia, ma swój początek w Niemczech. Właśnie tam zaczęła się tradycja ozdabiania drzewka na ten szczególny okres. Pierwsza choinka, według legendy, miała swoje korzenie w Bremie, malowniczym niemieckim mieście o wielowiekowej historii. Kronika z Bremy opowiada o wyjątkowym wydarzeniu z XVI wieku. Według przekazu, w roku 1570, kupiec z Bremy przywiózł z Polski drzewko jodłowe, które stało się pierwszą choinką w niemieckim domu. Mieszkańcy miasta byli zachwyceni tym nowatorskim pomysłem, i szybko zaczęli naśladować ten zwyczaj, przyczyniając się do rozwoju tradycji choinkowej w Niemczech. Według innych źródeł już na przełomie XV i XVI wieku pojawiły się pierwsze świąteczne drzewka.
Początkowo były one dekorowane jodełkami, jabłkami i cukierkami, co tworzyło magiczną atmosferę podczas świąt Bożego Narodzenia. Choinka z Bremy stała się symbolem jedności rodziny i radości podczas tego wyjątkowego okresu. Niemiecka tradycja choinkowa szybko się rozprzestrzeniła, przenikając do innych regionów kraju i zyskując popularność wśród mieszkańców.
Zapisz się na lekcje niemieckiego online
Dzięki znajomości niemieckiego możesz zagłębić się w kulturę i zwyczaje tego kraju. Oprócz tego umiejętność komunikacji w tym języku daje mnóstwo możliwości zawodowych. Lekcje online to efektywna i wygodna metoda, która pozwala na naukę z dowolnego miejsca. Podejmij wyzwanie i zapisz się na lekcje niemieckiego w naszej szkole.
Tradycje świąteczne w Niemczech. Jak obchodzi się tam Święta?
Wigilia w Niemczech
Wigilia (der Heiligabend) w Niemczech jest świętem obchodzonym z wielkim entuzjazmem i tradycją. Jej najważniejszymi elementami są: wieczerza wigilijna (das Weihnachtsessen), rozdawanie prezentów, a także pasterka (die Christmette). Niemcy nie mają tak zakodowanych w tradycji wigilijnych potraw, jak Polska z jej 12 potrawami. Menu różni się więc w zależności od regionu i gustów rodziny. Co ciekawe, u naszych zachodnich sąsiadów, nie ma zwyczaju dzielenia się opłatkiem. Mimo jego braku, Niemcy również kładą duży nacisk na wspólne spędzanie czasu w gronie rodziny podczas wieczerzy wigilijnej.
Pierwszy dzień Świąt Bożego Narodzenia
Pewnie zastanawiasz się, jak w Niemczech obchodzi się Boże Narodzenie? Otóż podobnie jak u nas!
Pierwszy dzień Świąt rozpoczyna się zazwyczaj wspólnym świątecznym śniadaniem. Dla wielu osób to również czas uczestnictwa w specjalnej Mszy Świętej w kościele. Następnie nadchodzi czas otwierania upominków. Rodziny gromadzą się, aby wspólnie cieszyć się chwilą otwierania upominków i dzielić się radością z otrzymania prezentów. W miarę możliwości pogodowych, wielu Niemców decyduje się na świąteczny spacer, aby podziwiać udekorowane ulice, korzystać z świeżego powietrza i cieszyć się atmosferą świąteczną.
Drugi dzień Świąt Bożego Narodzenia
Drugi dzień Świąt, podobnie jak pierwszy, skupia się na poświęcaniu czasu najbliższym, wizytach krewnych oraz cieszeniu się ze spokoju i świątecznej atmosfery. W zależności od regionu Niemiec, drugi dzień Świąt może być obchodzony z różnymi tradycjami kulturowymi. W niektórych miejscach odbywają się koncerty i inne specjalne wydarzenia, które dodają dodatkowego koloru świątecznym obchodom.
Święty Mikołaj i Dzieciątko Jezus
Jak wygląda historia tych dwóch ważnych, szczególnie dla dzieci, postaci, a jednocześnie symboli Bożego Narodzenia? Spieszymy z wyjaśnieniem!
Już w XV wieku znano Dzieciątko Jezus i Świętego Mikołaja jako postacie przynoszące prezenty. Po reformacji Kościoła przez Marcina Lutra (1517r.), wiara w te postacie jeszcze bardziej się utwierdziła.
W dniu 6. grudnia dzieci w Niemczech niecierpliwie oczekują pierwszej wizyty św. Mikołaja, znanego jako der Nikolaus albo der Weihnachtsmann. To wydarzenie, zwane der Nikolaustag, to czas radości i niespodzianek. Mikołaj, zakradając się nocą do domów grzecznych dzieci, napełnia ich buty słodyczami. Jego kolejna wizyta, w zależności od regionu, przypada ponownie albo w Wigilijny wieczór, albo w pierwszy dzień świąt, 25. grudnia.
W regionach katolickich, czyli w zachodnich i południowych Niemczech, prezenty przynosi Dzieciątko Jezus. Według tradycji, zjawia się ono w Wigilię, niewidoczne dla nikogo, i przynosi bożonarodzeniowe prezenty. Często przedstawia się je jako chłopczyka ze skrzydłami i aureolą.
Potrawy wigilijne w Niemczech – niemieckie tradycje i zwyczaje świąteczne
W sercu niemieckiego Bożego Narodzenia kryją się wyjątkowe potrawy wigilijne. Jednym z najbardziej charakterystycznych dań jest pieczona gęś nadziewana jabłkami lub kasztanami (der Gänsebraten), której smak stanowi prawdziwą ucztę dla podniebienia. Obecność na wigilijnym stole pieczonej dziczyzny również wpisuje się w lokalne tradycje kulinarne. Niemcy słyną również z wyjątkowych pierników (die Lebkuchen), których receptura opiera się na miodzie i aromatycznych przyprawach, nadając im niepowtarzalny smak i zapach. Strucla nadziewana bakaliami (der Weihnachtsstollen) stanowi natomiast słodki akcent na wigilijnym stole.
Sałatka ziemniaczana
W Niemczech, sałatka ziemniaczana (der Kartoffelsalat), stanowi tradycyjną i smaczną potrawę, która często gości na świątecznych stołach. Składniki do przygotowania tej tradycyjnej potrawy to ugotowane ziemniaki, które są pokrojone w plastry i delikatnie wymieszane z sosem na bazie octu, słodkiej musztardy, cebuli, bulionu warzywnego oraz boczku lub kiełbasy. Dodatkowo, niektóre regionalne warianty potrawy mogą zawierać warzywa takie jak ogórki kiszone, zioła i jajka. Sałatka ziemniaczana jest podawana zarówno na zimno, jak i na ciepło.
Inne niemieckie tradycje świąteczne
Kolędy
Kolędy (die Weihnachtslieder), podobnie jak w Polsce, odgrywają niezwykle istotną rolę w tradycji bożonarodzeniowej w Niemczech. Tworzą niepowtarzalną atmosferę radości i ducha Świąt. Jedna z najbardziej znanych kolęd, „Stille Nacht” (Cicha Noc), ma swoje korzenie właśnie w tym kraju. Została ona napisana w języku niemieckim przez Franza Xaviera Grubera, który skomponował melodię, oraz autora słów – Josefa Mohrema. Kolędę odegrano po raz pierwszy w roku 1818 w małym austriackim miasteczku Oberndorf podczas pasterki w dzień Wigilii.
Innymi znanymi bożonarodzeniowymi hitami w Niemczech są m.in.:
- „Kling, Glöckchen, klingelingeling” (Dzwonki, dzwonki, dzwonią)
- „O Tannenbaum” (O jodle)
- „Ihr Kinderlein kommet” (Przyjdźcie, dzieci)
Czy wiesz, że poprzez niemieckie kolędy również możesz praktykować swój niemiecki? Słuchanie i śpiewanie to ciekawe metody nauki tego języka! Wypróbuj je i sprawdź, jak nauczyć się niemieckiego w przyjemny sposób!
Świąteczne ozdoby
Jak już wyżej wspominaliśmy, tradycja ozdabiania domów i drzewek świątecznych w Niemczech sięga wielu wieków wstecz. Jakie ozdoby świąteczne cieszą się zainteresowaniem u naszych zachodnich sąsiadów?
- Bańka świąteczna (die Weihnachtskugel): To kolorowa, szklana bombka, często ręcznie malowana lub zdobiona. (1)
- Aniołek (der Weihnachtsengel): Figurki aniołków są popularnymi ozdobami, symbolizującymi nadzieję, miłość i opiekę. (2)
- Łańcuch (die Weihnachtskette): Ręcznie wykonane łańcuchy z papieru lub drewna są często używane do dekoracji choinek. (3)
- Czubek na choinkę (die Weihnachtsbaumspitze): Te ozdoby na szczyt choinki, zwane również koronami choinkowymi, są często wykonane z metalu, szkła lub ceramiki. Mogą przybierać formę gwiazdy, anioła lub innych symbolicznych motywów. (4)
- Gwiazda betlejemska (der Weihnachtsstern): Te tradycyjne niemieckie ozdoby wykonane są z papieru lub drewna i mają formę trójwymiarowych gwiazd. (5)
- Ręcznie robione ozdoby (Handgemachte Christbaumschmuck): Niemcy doceniają rękodzieło, dlatego popularne są ozdoby wykonane własnoręcznie. (6)
- Der Räuchermann: Drewniana figurka, do której dolnej części wkłada się kadzidełko lub świeczkę, a dym ulatuje górnymi otworami. (7)
- Świąteczna piramida (die Weihnachtspyramide) – Miniaturowa świąteczna piramida wykonana z drewna, którą można postawić w domu. Na dole konstrukcji najczęściej zapala się świeczkę. (8)
Jeśli chciałbyś poznać więcej tego typu słówek lub dowiedzieć się więcej o języku niemieckim, rozwijaj swoje umiejętności językowe z wygodą i elastycznością dzięki naszym zajęciom z języka niemieckiego online!
Podsumowanie – Święta Bożego Narodzenia w Niemczech (Weihnachten in Deutschland)
W Niemczech Święta Bożego Narodzenia to czas, kiedy tradycja nabiera szczególnego znaczenia. Rodzinne spotkania, jarmarki pełne piernikowych aromatów i przygotowania do świąt tworzą niepowtarzalny klimat. Niemieckie zwyczaje świąteczne są pełne ciepła, radości i głębokiego zakorzenienia w historii – tworzą wyjątkową atmosferę, której trudno się oprzeć!
Nasza podróż w świątecznym klimacie dobiegła końca. Na pewno wyciągnąłeś z niej ogrom wiedzy! Teraz, chcielibyśmy złożyć Ci najserdeczniejsze życzenia. Niech te Święta będą dla Ciebie pełne ciepła, miłości i spokoju. Niech przyniosą Ci radość, uśmiech na twarzy i chwilę wytchnienia w otoczeniu najbliższych. 😊
Na koniec przedstawiamy mały słownik przydatnych rzeczowników z tekstu. Pamiętaj także o nauce czasowników, zaimków czy czasów w niemieckim! To właśnie pojęcie różnych elementów niemieckiego gwarantuje sukces w komunikacji i posługiwaniu się językiem. Powodzenia w nauce!
Twój słowniczek świątecznych słówek!
der Kartoffelsalat – sałatka ziemniaczana
der Weihnachtsstollen – strucla nadziewana bakaliami
der Gänsebraten – pieczona gęś
der Weihnachtsmarkt – jarmark bożonarodzeniowy
der Adventskalender – kalendarz adwentowy
das Weihnachten – Święta Bożego Narodzenia
die Weihnachtskugel – bombka
der Weihnachtsengel – aniołek
die Weihnachtskette – łańcuch
der Weihnachtsbaum – choinka
der Lebkuchen – piernik
die Weihnachtslieder – kolędy
der Nikolaus, der Weihnachtsmann – św. Mikołaj
der Nikolaustag – mikołajki
der Heiligabend – Wigilia
das Weihnachtsessen – wieczerza wigilijna
die Christmette – pasterka