Dopełniacz saksoński w języku angielskim – saxon genitive / possessive -s

Język angielski obfituje w wiele prostych, choć ciekawych i nieoczywistych zagadnień. Jednym z nich jest bez wątpienia sposób określania przynależności rzeczy do posiadacza. W tym artykule, drogi czytelniku, odkryjesz wiele nowych informacji przydatnych w nauce angielskiego. Pomożemy Ci usystematyzować niezbędną wiedzę, zagłębiając się we wszelkie tajniki dopełniacza fleksyjnego i formy dzierżawczej. Poznaj z nami dopełniacz saksoński! Zapraszamy do lektury!

Pochodzenie nazw „dopełniacz saksoński” oraz „possessive -s”

Enigmatyczna nazwa dopełniacza fleksyjnego, „dopełniacz saksoński”, pochodzi jeszcze z czasów wczesnego średniowiecza, a konkretnie z V wieku. Stosowanie końcówki -s w celu określenia przynależności było niegdyś stałą praktyką w językach germańskich, do których język angielski przynależy. Szczególnie często zwyczaj ten był praktykowany wśród plemion saksońskich, inaczej saskich. Stąd też wywodzi się nazwa. Jak widać, w języku angielskim systemy reguł gramatycznych potrafią długo nie zaniknąć, nawet pomimo zmienności, jaką charakteryzuje się ten język.

Formuła „possessive -s” nie ma swojego kontekstu historycznego. Słowo „possessive” oznacza po angielsku „dzierżawcze”. Na język polski można przetłumaczyć „possessive -s” jako „dzierżawcze -s„.

Domyślne sytuacje, w których używamy dopełniacza saksońskiego w języku angielskim

Angielska gramatyka zakłada jedną regularną sytuację, kiedy zastosowanie saxon genitive jest zalecane. Rolą dopełniacza w języku angielskim jest oznaczenie osoby lub osób, do której/których przynależy określany rzeczownik. Aby to zrobić, do osoby dodajemy apostrof i końcówkę w formie spółgłoski s. (These are Mark’s children. – To są dzieci Marka.)

Wartym odnotowania jest także fakt, iż w przypadku rzeczowników niebędących osobami, lecz rzeczami, dopełniacz saksoński nie będzie miał zastosowania. Aby dokonać deklinacji, zamiast niego powinieneś użyć wyrażenia zawierającego przyimek „of”. (House’s doors are broken.) –> (Doors of a house are broken.) Zwróć uwagę na szyk zdania! Ulega on bowiem istotnej zmianie.

Musisz pamiętać, że wyrażenia z przyimkiem „of” możemy użyć także we wszystkich przypadkach, w których jego rolę mógłby pełnić dopełniacz saksoński. Możemy użyć sformułowania „This is house of my wife.”, zamiast „This is my wife’s house.”. Obydwa te zdania oznaczają dokładnie to samo, choć to właśnie to zbudowane za pomocą dopełniacza saksońskiego będzie tym, które częściej usłyszymy przechodząc brytyjską ulicą. Jest tak dlatego, iż Anglosasom łatwiej jest dodać apostrof z końcówką ‘s do jednego z rzeczowników, niż zmieniać cały szyk zdania i dodatkowo wprowadzać do niego przyimek „of”.

Użycie dopełniacza saksońskiego w zależności od liczby mnogiej lub liczby pojedynczej

Możemy spotkać się także z sytuacją, w której rzeczownik jest w liczbie mnogiej. W przypadku liczby mnogiej, stawiamy apostrof na końcu wyrazu. Za przykład weźmy słowo „parents” – rodzice. Takie wyrażenie przybierze formę: „My parents’ native language.” – Ojczysty język moich rodziców. W języku angielskim nie należy podwajać końcówek.

Jeśli jednak liczba mnoga słowa należy do tych nieregularnych, apostrof z ’s zostanie zachowany jako forma dopełniacza fleksyjnego. (Children’s toys are loved by them. – Zabawki dzieci są przez nie kochane.)

Jak określać saxon genitive, kiedy podmiot składa się z wielu słów? 

Interesująca sytuacja występuje także, kiedy właściciel danej rzeczy opisywany jest więcej niż jednym słowem. Wówczas, jeśli dana rzecz należy do tej osoby, ostatnie ze słów stanowiących właściciela kończy się na ’s. (Mike Tyson’s career – kariera Mikea Tysona.) Jak możesz zauważyć, zasadę tę stosujemy również do imion z nazwiskami.

Jeśli zaś w zdaniu występują dwie lub więcej osób, obecność ’s przy każdym z rzeczowników z osobna ma kluczowe znaczenie.

Przykładowo, zdanie w którym stawiamy dopełniacz tylko przy ostatniej osobie, „Ann and Mike’s children play in the garden every day.” (Dzieci Anny i Michała bawią się codziennie w ogrodzie.) będzie oznaczało, że dzieci bawiące się w ogrodzie są wspólnymi dziećmi Anny i Michała. 

Dla kontrastu, zdanie „Ann’s and Mike’s children play in the garden every day.” oznacza, że codziennie w ogrodzie bawią się dzieci Anny i Michała, które są kolegami i definitywnie nie mają wspólnych rodziców. W tym zdaniu, każda z osób posiada własne potomstwo.

Chcesz nauczyć
się angielskiego?

Dopełniacz saksoński jest dla Ciebie zagwoztką? Nie zwlekaj i umów się na darmową lekcję próbną, a pokażemy Ci, że angielska gramatyka to nic trudnego! Chcesz się zapisać?

TAK, CHCĘ!

Tworzenie dopełniacza saksońskiego w zależności od litery alfabetu na końcu rzeczownika

W języku angielskim występują czasem również takie sytuacje, kiedy sam rzeczownik kończy się na -s. Wówczas trudno jest mało zaawansowanej w znajomości języka angielskiego osobie znaleźć rozwiązanie tej sytuacji.

Zasada jest prosta. Jeśli dane słowo stanowi liczbę pojedynczą, a na jego końcu znajduje się litera „s”, traktujemy je tak, jak regularną liczbę mnogą. (Mr. Parsons’ book – książka pana Parsonsa.)

Sytuacje takie nie występują jednak często, w związku z czym należy kojarzyć powyższy przykład jedynie jako ciekawostkę, która może się przydać w nietypowych sytuacjach.

Poprawna wymowa saxon genitive

Jeśli jesteś początkujący w nauce angielskiego, możesz zastanawiać się, jak wymówić słowo, w którym znajduje się apostrof. Znak ten, odwrotnie niż w języku polskim, pełni istotną rolę w języku angielskim. Odpowiedź jest jednak zaskakująco prosta. Apostrof nie tworzy różnicy w wymowie, a wszystkie słowa, w których jest obecny, wymawiamy tak, jakby go nie było.

Innymi słowy, „John’s house” będziemy wymawiać tak samo, jak byśmy wyrażenie to zapisali jako „Johns house”. Co więcej, „Johns’ house” również wymówimy w ten sam sposób.

Dopełniacz saksoński w idiomach i wyrażeniach, które warto poznać

Jako ciekawostkę, przywołajmy kilka ciekawych idiomów związanych z dzisiejszym tematem. Z pewnością pomogą one zobrazować właściwe użycie saxon genitive w praktyce:

• To speak one’s mind – mówić, co się myśli;
• To be at one’s wit’s end – być u kresu wytrzymałości;
• For heaven’s sake – na miłość boską;
• Devil’s advocate – adwokat diabła;
• Heart’s content – do syta, do woli;
• One’s heart’s desire – to, czego ktoś najbardziej pragnie;
• At death’s door – u progu śmierci;
• Lion’s share – lwia część, znaczna większość,
• At arm’s length – na wyciągnięcie ręki;
• A hair’s breadth – o włos, bardzo mała odległość
• A stone’s throw – rzut kamieniem, bardzo blisko

Dopełniacz saksoński – podsumowanie

Podsumowując, dopełniacz saksoński jest formułą gramatyczną, którą dostawiamy do rzeczownika określającego przynależność, kiedy wspomniana przez nas rzecz należy do kogoś innego. Temat ten stanowi proste, choć nieoczywiste zagadnienie, omawiane najczęściej na początku przygody z nauką języka angielskiego. Jeżeli masz pytania, lub chciałbyś poćwiczyć omawiany temat w praktyce, dobrym pomysłem będzie też przećwiczenie materiału z zestawem interaktywnych zadań. Powodzenia w dalszej nauce!