Przypadki niemieckie (Nominativ, Genitiv, Dativ i Akkusativ) – poznaj 4 przypadki gramatyczne z ich odmianą w tabeli!

Zastanawiasz się, jak sprawnie opanować przypadki niemieckie? Może to dla Ciebie brzmi jak czarna magia? Przychodzimy z pomocą! W tym artykule przeprowadzimy Cię krok po kroku przez każdy z czterech głównych przypadków, wyjaśniając ich zastosowanie i odmianę. Dzięki przejrzystym tabelom i praktycznym przykładom, nauka stanie się prostsza i bardziej zrozumiała. Niezależnie od tego, czy dopiero zaczynasz swoją przygodę z językiem niemieckim, czy chcesz udoskonalić swoje umiejętności, ten artykuł pomoże Ci osiągnąć Twój cel! 

Poznaj 4 przypadki w języku niemieckim

Przypadki niemieckie stanowią jeden z najważniejszych fundamentów gramatyki. Ich znajomość i poprawne stosowanie, grają kluczową rolę w budowaniu poprawnych zdań i wyrażaniu się w sposób precyzyjny. Każdy z czterech przypadków ma swoje specyficzne zastosowania i reguły odmiany.

Jakie są przypadki w niemieckim?

W języku niemieckim występują cztery przypadki: Nominativ (mianownik), Akkusativ (biernik), Dativ (celownik) i Genitiv (dopełniacz). Każdy z nich pełni unikalną funkcję w zdaniu, określając rolę poszczególnych wyrazów. 

Zastanawiasz się gdzie podziały się pozostałe trzy przypadki, które mamy w języku polskim: narzędnik i miejscownik i wołacz? W niemieckim one nie występują. Wyrażane są natomiast w poprzez mianownik lub przy użyciu odpowiednich przyimków (tego dowiesz się w dalszej części artykułu).

Na jakie pytania odpowiadają przypadki niemieckie?

Poniższa tabela przedstawia podstawowe pytania przypadków:

Nominativ (mianownik)

Nominativ, jak w języku polskim, odpowiada na pytania: kto? co? (wer? was?). Jest używany do oznaczania podmiotu zdania, czyli osoby, rzeczy lub zjawiska wykonującego czynność. Stoi on zazwyczaj na początku zdania.

W Nominativie występuje forma podstawowa rzeczownika i zaimków osobowych (forma, którą znajdziesz w słowniku). Ten przypadek jest również używany po czasownikach, które wyrażają stan bycia, takich jak „sein” (być), „werden” (stawać się) i „bleiben” (pozostawać). 

Przykład: Der Hund bellt. (Kto szczeka? Pies szczeka.)

Akkusativ (biernik)

Akkusativ, czyli biernik, jest przypadkiem używanym w języku niemieckim do oznaczania dopełnienia bliższego, czyli obiektu bezpośrednio dotkniętego działaniem czasownika.

Stoi on w zdaniu po czasownikach, które w większości odpowiadają na pytania: kogo? co? (wen? was?), czyli takich jak: haben (mieć), mögen (lubić), sehen (widzieć),, kennen (znać), besuchen (odwiedzać), tragen (nosić), trinken (pić).

Jest kilka wyjątków czasowników, które nie pokrywają się z biernikiem w języku polskim. Są to m.in.: anrufen (zadzwonić, telefonować), nennen (nazywać), lassen (pozwalać, kazać, zostawiać – w języku polskim każemy coś zrobić komu? czemu?, a w niemieckim kogo? co?).

Akkusativu użyjesz również:

• po określonych przyimkach: durch (przez), für (dla), gegen (przeciwko, w), ohne (bez), um (wokół, o – czas), entlang (wzdłuż)
• W odpowiedzi na pytanie: Wohin? (dokąd?)

Wohin gehst du? (Dokąd idziesz?)

Ich gehe in den Park. (Idę (dokąd?) do parku.)

Chcesz nauczyć
się niemieckiego?

Przypadki niemieckie to nie lada wyzwanie! Ale nie martw się – z pomocą naszych lektorów zrozumiesz je raz na zawsze! Umów się na darmową lekcję próbną. Chcesz się zapisać?

TAK, CHCĘ!

Dativ (celownik)

Dativ, czyli celownik, jest przypadkiem używanym w języku niemieckim do oznaczania dopełnienia dalszego, które często wskazuje cel bądź adresata danego działania. Dlatego najczęściej jest to osoba.

Stoi on w zdaniu po czasownikach, które w większości odpowiadają na pytania: komu? czemu? (wem? was?), czyli takich jak: antworten (odpowiadać), glauben (wierzyć), gratulieren (gratulować), gelingen (udawać się), danken (dziękować), schmecken (smakować), absagen (odmawiać), gefallen (podobać się), vertrauen (ufać), helfen (pomagać).

Jest kilka wyjątków czasowników, które nie pokrywają się z biernikiem w języku polskim. Są to m.in. gehören (należeć do kogoś), begegnen (spotkać), zustimmen (zgadzać się), folgen (iść za kimś, następować), sich nähern (zbliżać się),  mitteilen (poinformować kogoś), wehtun (boleć), zustimmen (zgadzać się z kimś).

Dativu użyjesz również:

• Po określonych przyimkach: aus (z, ze środka), bei (u, przy), mit (z), nach (po, do), seit (od czasu), von (od, z), zu (do).
  
• W odpowiedzi na pytanie: Wo? (gdzie?)
  

Wo bist du? (Gdzie jesteś?)

Ich bin im Park. (Jestem (gdzie?) w parku.)

Genitiv (dopełniacz)

Genitiv, czyli dopełniacz, jest przypadkiem używanym w języku niemieckim do wyrażania przynależności lub relacji, najczęściej między rzeczownikami.

Wessen Auto ist das? (Czyje to jest auto?)

Das ist das Auto meines Bruders. (To jest (czyje?) auto mojego brata.)

Genitivu używa sie również po niektórych czasownikach. Podczas gdy wiele czasowników wymuszających zastosowanie celownika (Dativ) lub biernika (Akkusativ) pokrywa się z językiem polskim, to z dopełniaczem (Genitiv) nie jest już tak łatwo.

Na szczęście, czasowników wymagających użycia dopełniacza jest niewiele. Oto kilka z nich: gedenken (wspominać), bedürfen (wymagać, potrzebować), anklagen (oskarżać), beschuldigen (obwiniać kogoś o coś), verdächtigen (podejrzewać o coś), sich bedienen (posługiwać się), sich schämen (wstydzić się).

Genitivu użyjesz również:

• Po określonych przyimkach: anstatt (zamiast), trotz (mimo), während (podczas), wegen (z powodu).

Odmiana przez przypadki niemieckie (Jak odmieniać przez przypadki? – tabela)

Rodzajnik rzeczownika

W języku polskim przez przypadki odmieniamy rzeczownik: mama, mamie, z mamą. Natomiast w Niemczech, podczas odmiany przez przypadki zmienia się właśnie… rodzajnik!🙂 W pojedynczych okolicznościach rzeczownik dostaje jeszcze dodatkową końcówkę. To tyle! Przyjrzyjmy się więc poniższej tabeli z deklinacją rodzajników:

Dla ułatwienia nauki, zauważ kilka rzeczy:

1. Dla wszystkich przypadków obowiązuje zasada, że rodzajnik określony przyjmuje tą samą końcówkę, co nieokreślony, zaimek dzierżawczy (np. mein) i przeczenie (np. kein). W liczbie mnogiej natomiast rodzajnik nieokreślony nie występuje.
2. W Nominativie, rodzajniki są identyczne jak te, które znajdziemy przy rzeczownikach w słowniku.
3. W Akkusativie zmianie ulega tylko rodzaj męski, reszta jest identyczna z Nominativem
4. Rzeczownik zmienia się tylko w Genitivie w liczbie pojedynczej i w Dativie liczby mnogiej.
5. W Dativie w liczbie pojedynczej rodzaj męski i nijaki są identyczne. Dodatkowo rzeczownik w liczbie mnogiej przyjmuje końcówkę -n.
6. W Genitivie rodzaj męski i nijaki również są takie same, oprócz tego rzeczownik w tych rodzajach otrzymuje dodatkową końcówkę: -s lub -es. 

Przymiotnik

Razem z rodzajnikiem przez przypadki odmienia się przymiotnik, który odpowiada na pytanie: jaki? jaka? jakie? Jest to bardzo rozległy temat, którym zajmiemy się już wkrótce w osobnym artykule! Poniżej przedstawimy Ci jednak kilka przykładów: 

1. Gehst du mit deinem kleinen Bruder auf den Spielplatz? – Idziesz z twoim małym bratem na plac zabaw?
2. Das ist ein schnelles Auto. – To jest szybkie auto.
3. Der neue Wagen des älteren Bruders fährt sich sehr gut. – Nowy samochód starszego brata prowadzi się bardzo dobrze.

Zaimki osobowe

Czy kojarzysz takie słówka jak: dich, dir? To odmiana osoby „du”! Zaimki osobowe w niemieckim również podlegają deklinacji. Poniższa tabela znacznie ułatwi Ci naukę:

Sprawdź się – ćwiczenia na przypadki niemieckie

Ćwiczenie 1: W jakim przypadku jest rzeczownik? 

• Der Hund spielt im Garten. Der Hund:
  
• Ich sehe den Baum. Den Baum:
  
• Die Katze der Frau ist schwarz. Der Frau:
  
• Er gibt dem Kind ein Geschenk. Dem Kind:
  

Ćwiczenie 2: Uzupełnij historyjkę.

Max und Lisa gehen in den Park. Max nimmt ____ (der Hund) mit. Im Park sehen sie ____ (ein Mann) mit ____ (das Fahrrad). Der Mann gibt ____ (die Kinder) ____ (ein Bonbon). Lisa spricht mit ____ (die Frau), die neben ____ (der Baum) sitzt. Plötzlich läuft ____ (der Hund) zu ____ (der See). Max ruft laut nach ____ (der Hund). Lisa hilft Max, ____ (der Hund) zu finden. Am Ende des Tages gehen sie nach Hause und geben ____ (der Hund) ____ (eine Leckerei) als Belohnung.

Ćwiczenie 3: Uzupełnij zaimki osobowe w odpowiednich przypadkach.

1. Meine Oma ist sehr krank. Ich muss ___ jeden Tag helfen.
2. Kennst du den Jungen? – Ja, ich kenne ___.
3. Ich kann ___ (du) das Buch nicht geben. 
4. Wir bleiben heute zu Hause. Könnt ihr am Abend zu ___ kommen?
5. Lass den Kuli hier, er ist ___.
6. Du musst ___ (ich) besuchen. 

Odpowiedzi:

Ćw. 1: Nom., Akk., Gen., Dat.

Ćw. 2: den Hund, einen Mann, dem Fahrrad, den Kindern, ein Bonbon, der Frau, dem Baum, der Hund, dem See, dem Hund, den Hund, dem Hund, eine Leckerei.

Ćwiczenie 3: ihr, ihn, dir, uns, meiner, mich

Podsumowanie – przypadki niemieckie 

W języku niemieckim istnieją cztery przypadki, które są kluczowe dla prawidłowego użycia języka: Nominativ, Genitiv, Dativ i Akkusativ. Pełnią one różne funkcje gramatyczne, co może początkowo wydawać się skomplikowane. Spójrz na to z drugiej strony – zrozumienie tych przypadków jest fundamentem do swobodnego posługiwania się językiem niemieckim.

Zapamiętaj, że odmiana rzeczownika następuje w niemieckim poprzez odmianę rodzajnika. Zwracaj także uwagę na przyimki – niektóre z nich występują tylko z Dativem lub Akkusativem. 

Jeśli przypadki nadal przysparzają Ci problemów, możemy Ci pomóc. Zapisz się na naukę niemieckiego online w naszej szkole, a raz na zawsze zrozumiesz ten temat! Chcesz obejrzeć filmik objaśniający przypadki po niemiecku? Sprawdź to wideo (w razie czego napisy też są dostępne). Rozhulaj Twój niemiecki!